این بار در جمعه اعتراضی زاهدان موضوع اعدام‌های گسترده اخیر و به‌ویژه اعدام چندین شهروند بلوچ برجسته بود. معترضان روی پلاکاردی نوشته بودند:
«چند روزی سکوت کردیم، همه را اعدام کردند.»
زمانه: سی‌ودومین هفته اعتراضی زاهدان، امروز جمعه ۲۲ اردیبهشت برگزار شد و شمار زیادی از مردم این شهر بار دیگر به خیابان‌ها آمدند و به روال جمعه‌های گذشته شعارهایی علیه حکومت سر دادند.
معترضان بلوچ در این روز با در دست داشتن پلاکاردی که بر روی آن نوشته شده بود «به احترام ماه مبارک رمضان چند روزی سکوت کردیم، همه را اعدام کردند. بنابراین سکوت حرام است حتی در ماه‌های حرام» نسبت به اعدام‌های اخیر در کشور و به‌ویژه اعدام‌های زندانیان بلوچ اعتراض کردند.
آن‌ها همچنین در تظاهرات روز جمعه فریاد می‌زدند: «این آخرین پیامه، اعدام کنی قیامه».
به‌گزارش سازمان حقوق بشر ایران، استان سیستان و بلوچستان با ۳۹ اعدام به ازای هر یک میلیون نفر در سال ۲۰۲۲ دارای بیشترین سرانه اعدام در ایران است. براساس تحقیقات این سازمان، در سال ۲۰۲۲ دست‌کم ۱۷۴ زندانی بلوچ اعدام شدند که ۳۰ درصد از کل اعدام‌ها در ایران را تشکیل می‌دهد.
در روزهای اخیر نیز که اعدام‌ها در ایران رشد کم‌سابقه‌ای داشته شمار زندانیان اعدام‌شده بلوچ زیاد است. به‌گفته سازمان حقوق بشر ایران، در مدت ۱۸ روز گذشته ۶۶ نفر در زندان‌های ایران اعدام شده‌اند. آمار شبکه حال‌وش که گزارش‌های مربوط به سیستان و بلوپستان را منتشر می‌کند نشان می‌دهد که از ۹ تا ۱۹ اردیبهشت، دست‌کم ۲۷ زندانی بلوچ از جمله دو زن در زندان‌های مختلف ایران اعدام شده‌اند.
بر اساس گزارش سازمان ملل، از ابتدای سال جاری تاکنون دست‌کم ۲۰۹ نفر در ایران اعدام شده‌اند. این تعداد به‌طور متوسط بیش از ۱۰ نفر در هفته می‌شود. بیشتر اعدام شدگان متهم به جرایم مرتبط با مواد مخدر بودند.
فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل سه‌شنبه ۱۹ اردیبهشت گفت این رقم «به طرز وحشتناکی زیاد» و یکی از بالاترین شمار اعدام‌ها در جهان است.
به‌گفته سازمان ملل، تعداد واقعی افرادی که اعدام شده‌اند احتمالاً بیشتر از این رقم است.
معترضان بلوچ در سی‌ودومین هفته اعتراضی خود شعارهایی نیز علیه حکومت و سران آن سر دادند. آن‌ها از جمله فریاد می‌زدند: «مرگ بر جمهوری اسلامی» و «توپ، تانک، فشفشه، آخوند باید گم بشه»، «خامنه‌ای حیا کن، مملکت رو رها کن»، «بسیجی، سپاهی، داعش ما شمایی» و «قسم به خون یاران، ایستاده‌ایم تا پایان».
درخواست مجازات آمران جنایت‌ها
عبدالحمید اسماعیل‌زهی (مولوی عبدالحمید) امام جمعه اهل سنت زاهدان جمعه ۲۲ اردیبهشت در خطبه‌های خود خواهان برخورد قضائی با عاملان کشتار مردم در جمعه خونین زاهدان شد و گفت افزون بر مجازات عاملان این کشتار باید آمران جنایت هم محاکمه شوند. اسماعیل‌زهی گفت:
دل‌های مردم در صورتی تسلی پیدا می‌کند که مأمورانی که مردم را می‌کشند همانند وقتی که کسی مأموری را به قتل می‌رساند، مجازات شوند.
مولوی عبدالحمید به سخنان اخیر احمدرضا پورخاقان، رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی مبنی بر این‌که متخلفان را مجازات می‌کنیم، اشاره کرد و گفت:
ما این سخنان را قدمی مثبت از سوی مسئولان تلقی می‌کنیم اما منتظر می‌مانیم تا ببینیم نتیجه چه خواهد بود و در عمل به کجا خواهد کشید.
احمدرضا پورخاقان پنج‌شنبه ۲۱ اردیبهشت از صدور کیفرخواست برای ۲۶ متهم پرونده جمعه خونین زاهدان خبر داد. با این حال، در این پرونده تنها اتهام ۱۱ نفر تیراندازی و کشتن و مجروح کردن مردم عنوان شده است و اتهامات ۱۵ نفر دیگر «سوءاستفاده از موقعیت شغلی، تیراندازی برخلاف مقررات، لغو دستور و ترک فعل‌هایی که اتفاق افتاده» است.
هشتم مهر ۱۴۰۱ نیروهای نظامی ایران نمازگذاران و معترضان بلوچ را در محل برگزاری نمازجمعه به رگبار بستند و به گواه نهادهای ناظر بر وضعیت حقوق بشر بیش از ۱۰۰ نفر را کشتند.
امام جمعه اهل سنت زاهدان همچنین خواستار تغییر قانون اساسی شد و گفت:
چرا باید به چیزی که ۴۴ سال قبل تصویب شده است، بچسبیم؟ حق مردم ایران است که انتخابات آزاد و مدیر لایق داشته باشند. (…) همان‌طور که در بسیاری از کشورها انتخابات آزاد جریان دارد و دین‌دار و بی‌دین به صحنه می‌آیند، مردم ایران هم مدیر لایق می‌خواهند، حالا اهل نماز باشد یا نباشد.
او مشکلات اقتصادی کشور را نتیجه روی کار آمدن مدیران ناتوان دانست و از روند برگزاری انتخابات در جمهوری اسلامی انتقاد کرد و گفت:
انتخابات چه در خبرگان، چه در مجلس و چه در دولت به‌گونه‌ای نیست که انسان‌های توانمند روی کار بیایند.
مولوی عبدالحمید همچنین تأکید کرد که اگر تغییرات در کشور صورت گیرد همه‌چیز به جای خودش بازمی‌گردد و «دلار بالای ۵۰ هزار تومان به یک هزار تومان می‌رسد». او گفت:
ملت ایران، دنیا و چگونگی انتخاب رئیسان جمهوری و نمایندگان‌شان را می‌بینند و آرزوی همین آزادی و آبادی را برای کشور خودشان دارند. مردم چیز دیگری نمی‌خواهد جز آبادی و توسعه ایران و این که نگاه مسئولان به داخل کشور باشد و ایران را بسازند.
عبدالحمید اسماعیل‌زهی در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت دشوار معیشتی اشاره کرد و گفت به دلیل همین مشکلات است که هر روز از کارگر و کارمند تا معلمان و کسبه، تجمع اعتراضی بر پا می‌کنند.
بلوچستان به‌عنوان بخش بزرگی از استان سیستان و بلوچستان از محروم‌ترین نقاط ایران به شمار می‌رود. بالاترین نرخ فقر، کودکان بازمانده از تحصیل و عدم دسترسی به زیرساخت‌های اولیه همچون آب آشامیدنی، سرپناه و بهداشت این منطقه را به یکی از کانون‌های اصلی نابرابری و اعتراض تبدیل کرده است.
مردم بلوچ در جنبش «زن، زندگی، آزادی» بیشترین تظاهرات اعتراضی را برگزار کرده و بیشترین کشته‌ها را داده‌اند.
