مجموعه گزارشاتی از سفر جو بايدن به اسرائيل
راديو فردا :
جو بایدن که برای نخستین بار در ۱۸ ماه ریاست جمهوری خود به اسرائیل سفر کرده، روز پنجشنبه، ۲۳ تیر، در دومین روز از این سفر، دیدارهای سیاسی خود را با گفت‌وگو با یائیر لاپید، نخست وزیر دولت انتقالی اسرائیل، آغاز کرد.
رسانه‌های اسرائیل تاکید کردند که عمده مذاکرات دو رهبر که در هتل «والدورف آستوریا» در مرکز اورشلیم در جریان است، بر مواضع اسرائیل در قبال جمهوری اسلامی ایران، مخالفت با احیای برجام و لزوم تشدید فشار بر تهران متمرکز خواهد بود.
بر اساس این گزارش، جو بایدن و یائیر لاپید همچنین بیانیه‌ای موسوم به «بیانیه اورشلیم» را امضا می‌کنند.
یک مقام ارشد آمریکایی که آقای بایدن را در این سفر همراهی می‌کند، به رسانه‌های اسرائیل گفت: «بیانیه اورشلیم» یک رویداد تاریخی است که «تضمین‌کننده مناسبات ویژه آمریکا و اسرائیل» است و «تعهدات امنیتی واشینگتن نسبت به اورشلیم را گسترش می‌دهد».
به گفته این مقام آمریکایی، «بیانیه اورشلیم تاکید دارد که گام‌های بی‌ثبات‌کننده ایرانی در قبال منطقه، به‌ویژه تهدید اسرائیل، آمریکا را متعهد می‌کند که هرگز نگذارد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد».
به نوشته یدیعوت آحرونوت، کاخ سفید اعلام کرده که با وجود اختلافاتی که با اسرائیل در مورد راهبرد خود در برابر تهران دارد، واشینگتن در قبال اقدامات در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، با اسرائیل هماهنگ است.
به گزارش شبکه کان، در «بیانیه اورشلیم»، آمریکا همچنین متعهد می‌شود که پا به پای اسرائیل با جنبش حامی فلسطینیان، موسوم به بی‌دی‌اس، که خواهان تحریم، انزوا و بایکوت اسرائیل در جهان است، مبارزه کند.
جو بایدن در گفت‌وگویی با شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل، که پیش از آغاز سفرش به اسرائیل، در کاخ سفید ضبط شده و شامگاه ۲۲ تیرماه پس از ورود او به اسرائیل پخش شد، در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا به بهای مرگ برجام نیز حاضر نیست که نام سپاه پاسداران را از سیاهه آمریکایی سازمانهای تروریستی بیرون بیاورد، پاسخ «آری» داد.
آقای بایدن در این گفت‌وگوی تلویزیونی، همچنین برای نخستین بار در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است دولت او از گزینه «زور» در برابر ایران هم استفاده کند، جواب «بله» داد.
تحلیلگران در رسانه‌های اسرائیل، دو پاسخ «آری» آقای بایدن را به مفهوم احتضار بیشتر مذاکرات برجام تعبیر کردند.
جو بایدن و یائیر لاپید در روز پنجشنبه پس از گفت‌وگوی ۷۵ دقیقه‌ای کاری خود، در یک نشست ویدئویی با سران با ناراندا مودی، نخست وزیر هند و محمد بن زاید آل نهیان، حاکم امارات متحده عربی، گفت‌وگو می‌کنند. این نشست یک‌ساعته با نام «مجمع آی‌تو‌یو‌تو» (برگرفته از حرف اول نام هند، اسرائیل، ایالات متحده آمریکا و امارات متحده عربی) برگزار می‌شود.
در همین حال پیش از سفر بایدن به عربستان که از شامگاه جمعه آغاز خواهد شد، شبکه سی‌ان‌ان گزارش داده که درخواست اسرائیل از دولت ریاض برای عبور همه پروازهای تجاری از مبدا و به مقصد اسرائیلی از حریم هوایی سعودی پذیرفته شده است.
بر اساس این گزارش، عربستان همچنین برای اولین بار به هواپیماهای حامل زائران مسلمان حج از شهروندان عرب تابع اسرائیل اجازه خواهد داد که مستقیم از تل‌آویو به مکه پرواز کنند و مستقیم به تل‌آویو بازگردند. با این حال، قطعیت این موافقیت سعودی، ظاهرا به پایان سفر آقای بایدن از عربستان موکول شده است.
در ادامه برنامه‌ای فشرده، جو بایدن روز ۲۳ تیر با اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری و بنیامین نتانیاهو، رهبر اپوزیسیون که مترصد بازگشت به قدرت است، دیدارهای جداگانه دارد. آقای بایدن شامگاه ۲۳ تیر نیز در آیین افتتاحیه مسابقات المپیک یهودیان جهان به نام «مِکابیا» در استادیوم اورشلیم شرکت خواهد کرد.
این دهمین دیدار جو بایدن از اسرائیل در دوران سیاستمداری طولانی اوست. آخرین بار او در زمانی که معاون ریاست جمهوری باراک اوباما بود، به اسرائیل آمده بود.
آقای بایدن یادآوری کرد که نخستین سفرش را در مقام یک سناتور جوان در سال ۱۹۷۳ اندکی پیش از آغاز جنگ «یوم کیپور» میان کشورهای عربی و اسرائیل، با نخست وزیر وقت، گُلدا مئیر، انجام داده و با او و دستیار نظامی وقت، اسحاق رابین، دیدار کرده بود. او گفت در نیم قرن اخیر با تمامی سران اسرائیل آشنایی و همکاری داشته است.
آقای بایدن روز چهارشنبه با حضور در موزه هولوکاست اورشلیم، در حالی که «کیپا»، عرق‌چین به سبک مردان مذهبی یهودی، بر سر گذاشته بود، با دو بانوی سالخورده اروپایی-آمریکایی که از بازماندگان هولوکاست هستند دیداری طولانی انجام داد و به بازماندگان هولوکاست ادای احترام کرد.
آقای بایدن در دفتر یادبود قربانیان هولوکاست نوشت که عواملی یهودستیز هنوز در جهان هستند که نیات خود را پنهان می‌کنند. وی در سفر به اسرائیل قول داده که آمریکا با پدیده یهودستیزی که در سال‌های اخیر افزایش یافته، هر چه بیشتر مبارزه کند.
رئیس جمهوری آمریکا در بدو ورود به اسرائیل یک جمله نیم‌قرن پیش خود را یادآوری کرد که «لازم نیست یهودی بود تا صهونیست باشید». یائیر لاپید نیز آقای بایدن را «صهیونیستی بزرگ» نامید.
با وجود دیدارهای گرم و پر اهمیت مقامات ارشد اسرائیل و رئیس جمهوری آمریکا در اورشلیم، جایگاه سیاسی یائیر لاپید و وزیران احزاب متحد او در ائتلاف دولتی که حالت موقتی دارد، نظر به انتخابات پیش روی اسرائیل، تضمین شده نیست و بنیامین نتانیاهو، رهبر اوپوزیسیون، بازگشت خود به قدرت را «حتمی» ارزیابی می‌کند.
در آمریکا نیز میزان محبوبیت جو بایدن به‌شدت پایین آمده است. دیدار آقای بایدن از اسرائیل از ۲۲ تیر در ساعتی آغاز شد که نرخ تورم ماهیانه در آمریکا منتشر شد که نشان می‌دهد این کشور با آهنگ تورم ۹.۱ درصدی روبه‌روست که در ۴۰ سال گذشته سابقه نداشته است. ناخشنودی آمریکاییان از شرایط اقتصادی به جایگاه حزب دموکرات به‌شدت لطمه زده است.
ار اف آی :
در مصاحبه با شبکه دوازده تلویزیون اسرائیل، جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا گفت که برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی او از نیروی نظامی به عنوان آخرین راه حل استفاده خواهد کرد. بایدن در این مصاحبه تصریح کرد که او سپاه پاسداران را از فهرست گروه های تروریستی خارج نخواهد کرد، حتی اگر این امر به بهای شکست تلاش‌ها برای احیای برجام تمام شود.
بایدن در این مصاحبه خروج از برجام را خطای بزرگ ترامپ خواند و افزود که با این خطا جمهوری اسلامی ایران بیش از گذشته به سلاح اتمی نزدیک شده است و خطرناک‌ترین اتفاق دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. بایدن گفت : بازگشت آمریکا به برجام به این کشور امکان می دهد چفت و بست این توافق را محکم تر کند. با این حال، رئیس جمهوری آمریکا تأکید کرد که تصمیم گیری دربارۀ احیای برجام اکنون فقط برعهدۀ ایران است.
بایدن در مصاحبۀ خود از اظهار نظر دربارۀ احتمال عملیات یکجانبۀ اسرائیل علیه برنامۀ اتمی ایران و یا شرکت اسرائیل در عملیات نظامی احتمالی آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی خودداری کرد. او در جای دیگری از سخنانش گفت که سفر او به اسرائیل و سپس عربستان بر موضوع ثبات خاورمیانه متمرکز است. بایدن تأکید کرد که آمریکا نمی تواند از خاورمیانه دور شود و بگذارد روسیه و چین خلاء غیبت آمریکا را پُر کنند. او ثبات خاورمیانه را به سود آمریکا خواند و سپس تأکید کرد که ادغام هر چه بیشتر اسرائیل در منطقه به سود این کشور است. بایدن گفت هر چه بیشتر اسرائیل در منطقه ادغام و پذیرفته شود، زمینۀ تفاهم اسرائیل و فلسطین بیشتر فراهم می شود.
بایدن ضمن استقبال از برخی پیوندها میان اسرائیل و عربستان، تصریح نمود که با این حال عادی شدن مناسبات دو کشور به زمان بیشتری نیازمند است.
جو بایدن به محض ورود به فرودگاه بن گوریون بر حمایت خدشه ناپذیر آمریکا از اسرائیل تأکید کرد. قرار است امروز رئیس جمهوری آمریکا و نخست وزیر اسرائیل با امضای توافقی بر ارادۀ مشترک خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی تأکید کنند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین اسرائیل و رهبر حزب لیکود، دیروز پس از مراسم استقبال از رئیس جمهوری آمریکا در فرودگاه بن گوریون در پاسخ به سئوال خبرنگاران گفت که تنها تهدیدهای نظامی جدی و حقیقی می تواند مانع از دستیابی ایران به سلاح اتمی شود.
voa :
در حالی که به نظر می‌رسید، خورشید رو به غروب برجام در وین دوباره از دوحه طلوع کند، اما اصرار جمهوری اسلامی به حفظ مواضع قبلی دوباره هاله‌ای از ابهام را به فرجام برجام کشانید.
ابراهیم رئیسی در جلسه ۲۲ تیر هیئت دولت گفت:«جمهوری اسلامی هرگز از برجام خارج نشده که بخواهد به آن بازگردد، بلکه این آمریکایی‌ها بودند که نقض پیمان کردند و حالا هم آنها باید به برجام برگردند.»
او با بیان اینکه جمهوری اسلامی از مواضع خود در گفتگوهای برجامی عقب‌نشینی نمی‌کند افزود:« جمهوری اسلامی، در مذاکرات با ۱+۵ و ۱+۴ خواسته‌های خود را مطرح کرده و از این خواسته‌ها کوتاه نخواهد آمد.»
پس از توقف ناگهانی گفتگوهای احیای برجام در وین در ماه مارس مقامات آمریکایی گفتند: «جمهوری اسلامی، خروج نام سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی را به عنوان شرط اصلی برای امضای توافقنامه جدید اعلام‌کرده است،خواسته‌ای که از طرف مقامات آمریکایی به شدت رد شد.
در تازه‌ترین موضع گیری رئیس جمهوری ایالات متحده، پیش از سفر به اسرائيل در مصاحبه‌ای قویا اعلام کرد که نام سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی خارج نمی‌شود، حتی اگر منجر به نابودی کامل توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی شود.
جو بایدن همچنین در پاسخ به خبرنگار تلویزیون اسرائيل که از او پرسید آیا برای جلوگیری از دستیابی نظام جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای به اقدام نظامی متوسل خواهید شد، گفت : «بله، آن آخرین گزینه است.»
مقام‌های آمریکایی اعلام‌کردند که طرف ایرانی در مذاکرات دوحه نیز مطالبات «فرابرجامی» را به میان کشیده که این نشانه فقدان جدیت و تعهد تهران، برای بازگشت به توافق هسته‌ای برجام است.
همزمان حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در اظهاراتی گفت: «برای لغو تحریم‌ها با آمریکایی‌ها در تماس هستیم.» او افزود:«به پیش‌نویسی رسیدیم که ۹۰ درصد آن با موافقت ۱+۴ و همچنین آمریکایی‌ها همراه است، اما منافع اقتصادی جمهوری اسلامی نیز باید در این توافق تامین شود.»
روزنامه کیهان چاپ تهران اما در مقاله‌ای به مناسبت هفتمین سال امضای توافق برجام نوشت: «برجام باعث شد از یک‌سو آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به تشدید تهدیدها و تحریم‌ها علیه ایران روی بیاورند و از سوی دیگر با عدم توجه به ظرفیت‌های داخلی، فاجعه‌ای بر سر ملت آوار شود و مردم شاهد بروز و ظهور مشکلات اقتصادی و تورم‌های چند صددرصدی و فلج‌کننده باشند.»
نویسنده این مقاله افزود: ۲۳ تیر سالروز امضای توافقنامه‌ای است که فرجامی جز «تقریباً هیچ»، سندی «توخالی» و «دستاوردی روی هوا» نداشت.
