اکثریت اعضای شورای حکام به قطعنامه پیشنهادی چهار قدرت غربی در انتقاد از عدم همکاری ایران با آژانس رای موافق دادند. در این قطعنامه جمهوری اسلامی فراخوانده شده هر چه سریع‌تر به ابهام‌ها و پرسش‌های آژانس پاسخ دهد.
دويچه وله: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دومین روز از نشست فصلی خود به بررسی قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه و آلمان) پرداخت.
از ۳۵ عضو این شورا نمایندگان ۲۶ کشور روز پنج‌شنبه، ۱۷ نوامبر (۲۶ آبان) به قطعنامه پیشنهادی چهار قدرت جهانی رای موافق دادند و فقط چین و روسیه با آن مخالفت کردند. هفت عضو دیگر یا در رای‌گیری شرکت نکردند یا رای ممتنع دادند.
در این قطعنامه از جمهوری اسلامی خواسته شده هر چه سریع‌تر با آژانس همکاری کند و به پرسش‌ها درباره منشاء ذرات اورانیوم کشف شده در سه مکان اعلام نشده پاسخ دهد.
دومین قطعنامه طی سال جاری
این دومین قطعنامه شورای حکام در سال جاری است که در آن از جمهوری اسلامی به خاطر عدم همکاری با آژانس برای رفع ابهام‌ها و پاسخ به پرسش‌های نهاد نظارتی سازمان ملل انتقاد می‌شود. در نشست فصلی قبلی هم قطعنامه مشابهی تصویب شد که مانند این یکی فقط روسیه و چین به آن رای مخالف دادند.
به گزارش خبرگزاری رویترز در قطعنامه تاکید شده که این یک مسئله “ضروری و فوری” است که جمهوری اسلامی هر چه سریع‌تر به پرسش‌های آژانس درباره منشاء موارد رادیواکتیو پاسخ دهد.
بنابر این گزارش لحن قطعنامه جدید به مراتب از قطعنامه قبلی صریح‌تر و قاطعانه‌تر است و می‌تواند یک بحران دیپلماتیک و ارجاع پرونده جمهوری اسلامی به شورای امنیت سازمان ملل را در پی داشته باشد.
ایالات متحده در بیانیه‌ای که پیش از رای‌گیری درباره قطعنامه پیشنهادی منتشر شد تاکید کرده که جمهوری اسلامی باید به تمام همکاری‌های ضروری با آژانس تن دهد و از دادن “وعده‌های توخالی” اجتناب کند.
در این بیانیه تاکید شده که اگر جمهوری اسلامی آماده همکاری‌های ضروری برای رفع ابهام‌های آژانس نباشد اقدام‌های دیگری در دستور کار قرار می‌گیرند که می‌تواند شامل ارجاع پرونده به شورای امنیت باشد.
ایران در واکنش به قطعنامه قبلی شورای حکام سطح همکاری‌های خود با بازرسان آژانس را کاهش داد و ۲۷ دوربین نظارتی این نهاد در تاسیسات هسته‌ای خود را از مدار خارج کرد.
جمهوری اسلامی پس از مدت‌ها که ادعا می‌کرد پاسخ‌های قانع کننده به آژانس داده و مختومه شدن پرونده پرسش‌ها را شرط بازگشت به مذاکرات متوقف شده احیای برجام عنوان می‌کرد چندی پیش از این موضع عقب نشینی کرد و هیئتی را برای مذاکره به وین فرستاد.
در ادامه این روند قرار بود هیئتی از آژانس تا پایان ماه نوامبر در سفر به تهران برای رفع نگرانی‌ها و ابهام‌های این نهاد با مقام‌های جمهوری اسلامی مذاکره کند.
هشدار گروسی درباره لغو مذاکره با آژانس
روز گذشته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در جمع خبرنگاران با اشاره به احتمال تصویب قطعنامه پیشنهادی چهار کشور غربی سودمندی و نتیجه‌بخش بودن سفر هیئت آژانس به تهران را زیر سوال بد و به طور تلویحی از احتمال لغو آن سخن گفت.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به این اظهارات ابراز امیدواری کرد که مذاکرات فنی در زمان پیش‌بینی شده در تهران انجام شود و هشدار داد که لغو این نشست فقط اوضاع را وخیم‌تر می‌کند.
جمهوری اسلامی از اردیبهشت ۱۳۹۸ و یک سال پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اجرای تعهدات خود مطابق این توافق و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را کاهش داد و این کار را ادامه می‌دهد.
با شتاب گرفتن برنامه‌های هسته‌ای ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده این کشور مطابق تازه‌ترین گزارش آژانس به حدود ۱۸ برابر حد مجاز تعیین شده در برجام رسیده که مقدار زیادی از آن اورانیوم با غنای پنج، ۲۰ و ۶۰ درصد است.
بدتر شدن اوضاع و منتفی شدن احیای برجام؟
مذاکرات احیای برجام که آمریکا به طور غیرمستقیم در آن مشارکت دارد فروردین سال پیش آغاز و اسفند ماه بدون نتیجه متوقف شد. در این فاصله تمام تلاش‌ها برای حل اختلاف‌هایی که به طور عمده میان آمریکا و ایران باقی مانده به نتیجه‌ای نرسیده است.
تا مدتی پیش توقف مذاکرات احیای برجام یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورهای غربی در رابطه با جمهوری اسلامی بود اما تداوم خیزش اعتراضی مردم ایران و مسئله استفاده روسیه از پهپادهای ساخت ایران در جنگ علیه اوکراین اوضاع را دگرگون کرده است.
رابرت مالی، مامور ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران به تازگی اعلام کرده که به دلیل سرکوب خشونت‌بار معترضان و فروش پهپاد به روسیه تمرکز واشنگتن دیگر بر احیای برجام نیست.
سه کشور اروپایی طرف توافق در بیانیه مشترکی که روز پنج‌شنبه منتشر کردند وضعیت کنونی را خطرناک توصیف کرده و هشدار داده‌اند که اگر ایران درباره بازگشت به پایبندی کامل به تعهدات برجامی تصمیم نگیرد شرایط در آینده نزدیک فقط بدتر خواهد شد.
